HERMANS I Advies en management

STRATEGISCHE HERORIENTATIE / KERNTAKENDISCUSSIE

Een gemeente heeft met eigen inzet een grote bezuinigingsoperatie doorgevoerd. Ondanks deze inzet is sprake van een substantieel tekort in de meerjarenbegroting. De verwachting is dat, zonder extra acties, de gemeente onder preventief toezicht van de provincie zal komen te staan. De ontstane situatie levert in toenemende mate spanning tussen college en gemeenteraad op. Het college heeft mij de opdracht gegeven om een plan van aanpak te maken.

Gelet op de ontstane situatie heb ik een traject met twee parallelle sporen voorgesteld:

  • Aanvullend op de eigen bezuinigingsoperatie nog een extra bezuinigingsoperatie starten, gebaseerd op Zero Based Budgetting (ZBB).
  • Het organiseren van strategische heroriëntatie en kerntakendiscussie, waarbij zowel het maatschappelijk middenveld, de inwoners, de gemeenteraad, het college als de ambtelijke organisatie een rol hebben.

Ondanks een door de gemeente in eigen beheer georganiseerde bezuinigingsoperatie, heeft de ZBB-operatie enkele maanden later een zeer groot geldbedrag aan bezuinigingen opgeleverd. Een bezuiniging die vooral gerealiseerd is door werkzaamheden anders te organiseren en op een andere manier budget te ramen. De inwoners en het maatschappelijk middenveld hebben van deze bezuinigingen weinig gemerkt.

Daarnaast heeft de gemeente een missie en visie voor de toekomst gemaakt. Deze strategische heroriëntatie heeft geleid tot een duidelijke afspraak over de zaken die de gemeente van belang acht. Duidelijkheid is verschaft over het soort gemeente dat de gemeente in de toekomst wil zijn (beheergemeente, regiegemeente, etc.) en wat dit dan in de praktijk betekent. Aansluitend is op basis van deze heroriëntatie een kerntakendiscussie gevoerd. Dit heeft geleid tot een afspraak over de werkzaamheden die de gemeente wel of niet gaat doen. Welke werkzaamheden blijft de gemeente continueren? Welke werkzaamheden worden gestopt of op een andere wijze voortgezet? Welk kwaliteitsniveau wordt bij de verschillende werkzaamheden afgesproken?

Het aanvullende traject van de bezuinigingsoperatie in combinatie met de strategische heroriëntatie en kerntakendiscussie, heeft binnen de meerjarenbegroting geleid tot een besparing van ongeveer 10%. De meerjarenbegroting is sluitend gemaakt. Het preventieve toezicht van de provincie is afgehouden. Met de wijze waarop deze trajecten zijn uitgevoerd, is de relatie tussen gemeenteraad en college verbeterd .